کد مطلب:27083 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:34

گنجینه پرسمان » اديان و مکاتب

تعريف دقيق شهادت و شهيد از نظر شارع مقدس اسلام چيست؟

شهادت در فرهنگ دينمقدس اسلام به معناي كشته شدن در راه خدا ميباشد و علتنامگذاري چنين كشته شدني به شهادت به خاطر آن است كه شهيد در واقع نمرده بلكه زنده و حاضر است; چنانكه قرآنكريم ميفرمايد: ]اي پيامبر[ هرگز گمان مبر آنها كه در راه خدا كشته شدهاند مردگانند; بلكه آنها زندهاند و نزد پروردگارشان روزي داده ميشوند. (آلعمران، 169) و برخي نيز گفتهاند كشته شدگان در راه خدا را از آن جهت شهيد گويند چون فرشتگان رحمت بر محل شهادت او حاضر ميشوند شهيدان راه خدا، جايگاه والايي در بهشت دارند و مورد آمرزش و بخشش و رحمت خداوند قرار ميگيرند.(ر.ك: تفسير نمونه، آيةاللّه مكارم شيرازي و ديگران، ج 3، ص 168 ـ 173، دارالكتب الاسلامية.) (آلعمران، 157 ; نسأ، 69 و 74)

شهادت در فرهنگ اسلام دو معناي متفاوت دارد: يكي معناي خاص و ديگري معناي گسترده و عام. معناي خاص شهادت، همان كشته شدن در معركة جنگ، در راه خداست كه احكام خاصي در فقه اسلامي دارد; از جمله، شهيد نياز به غسل و كفن ندارد; بلكه با همان لباس خونين دفن ميشود; اما معناي وسيع شهادت آن است كه انسان در مسير انجام دادن وظيفة الهي كشته شود و يا بميرد; بنابراين، هر كس در حين انجام دادن چنين وظيفهاي به هر صورت از دنيا برود، شهيد است; لذا در روايات اسلامي آمده است كه چند گروه شهيد از دنيا ميروند:

1. كسي كه در طريق تحصيل علم از دنيا برود;(سفينة البحار، ج 1، مادة شهيد.)

2. كسي كه در بستر از دنيا برود، ولي معرفت حق پروردگار و معرف واقعي پيامبر اكرم9 و اهلبيتش: را داشته باشد.(نهج البلاغه، خ 190، آخر خطبه.)

3. كسي كه براي دفاع از مال خود در برابر مهاجمان ايستادگي كند و كشته شود;(سفينة البحار، همان،) و همچنين كساني كه در مسير حق كشته ميشوند و يا ميميرند; بنابراين، از همين جا عظمت اين فرهنگ اسلامي و گسترش آن روشن ميشود.

بنابراين، افرادي كه هدف گلولة دشمن قرار ميگيرند; ظاهراً شهيد محسوب ميشوند; هر چند كه زمان دادرسي، انگيزهها و نيّتها شرط است و بنابر روايات، هر كسي شهيد راه و يا كشته همان نيّتي كه در سر داشته ميشود.(ر.ك: تفسير نمونه، همان، ج 21، ص 408 / حماسه و عرفان، آية الله جوادي آملي، ص 313، نشر اسرا.)